ÇORUM İLİ GENEL BİLGİLERİ
TARİHÇE:
İlk yerleşimler M.Ö. 4.000’li yıllara kadar dayanan ilimizde sırasıyla Hattiler, Asurlular, Hititler, Frigler, Medler, Persler, Galatlar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar hâkimiyet kurmuştur. M.Ö. 1850–1200 yılları arası hüküm süren Hititler Anadolu’nun ilk merkezi devletini kurmuş olup başkentleri Hattuşa (Boğazköy), diğer önemli şehirleri Alacahöyük ve Şapinuva (Ortaköy) ilimiz sınırları içerisindedir.
KONUMU - YÜZÖLÇÜMÜ - İKLİMİ:
İlimiz Karadeniz Bölgesi’nde yer almakta olup, topraklarının bir kısmı İç Anadolu Bölgesi’nde bulunmaktadır. Yüzölçümü 12.792 km2, rakımı 801 m. olup karasal iklim hâkimdir.
NÜFUS:
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre, İlimizin nüfusu 545.444’dür. Bu nüfusun % 63’ü İl ve İlçe merkezlerinde (345.352 kişi), % 37’si ise kırsal kesimde (200.092 kişi) yaşamaktadır. İl merkezi nüfusu 206.572 kişidir. Nüfus yoğunluğu 43’dür. İlimiz büyük şehirlere göç vermekte olup İl merkezi ise kırsaldan göç almaktadır.
Adrese Dayalı Nüfus Tespiti 2008 Yılı sonuçlarına göre, İlimizin nüfusu 545.444’tür. Bu nüfusun 345.352’si yani % 63’ü İl merkezi ve İlçe merkezlerinde, 200.092’si yani %37’si ise kırsal kesimde yaşamaktadır. İl Merkezi Nüfusu 206.572’dir.İlimizin nüfus yoğunluğu ise 43’tür.
2000 - 2008 yılları arasında il genel nüfusunda 51.621 kişilik, kırsal nüfusta ise 85.076 kişilik bir azalma olurken, il şehir merkezi nüfusunda 45.251 kişilik, kentsel nüfus da ise 33.455 kişilik bir artma olduğu görülmektedir.
İlimiz, başta Ankara olmak üzere İstanbul, İzmir ve Antalya gibi büyük şehirlere göç vermektedir. İl merkezi gelişmekte olan sanayisi sebebiyle kırsaldan ve çevre illerden belli miktarda göç almaktadır.
İDARİ YAPI:
İlimize bağlı merkez ilçe hariç 13 İlçe, 24 Belde, 727 Köy; 502 Bağlı (Mezra) olmak üzere toplam 1.267 yerleşim yeri mevcut olup, nüfus bakımından en büyük 4 ilçe sırayla Sungurlu, Osmancık, Alaca ve İskilip’tir.
EĞİTİM:
İlimizde 2000 yılında % 83 düzeyinde olan okuma-yazma oranı 2008 yılında % 98 düzeyine ulaşmıştır.
2008-2009 Eğitim Öğretim döneminde 4.617 derslikte 5.483 öğretmen ve 102.301 öğrenci öğrenim görmektedir.
2008-2009 Eğitim-Öğretim Döneminde eğitim kademelerine göre rakamlar ise şu şekildedir:
11 Anaokulunda 106 öğretmen ve 4.830 öğrenci, 427 İlköğretim Okulunda 3.661 öğretmen ve 73.228 öğrenci, 35 adet Genel Lisede 864 öğretmen ve 13.731 öğrenci, 31 adet Mesleki ve Teknik Lisede 852 öğretmen 10.332 öğrenci öğrenim görmektedir.
İlimiz derslik başına düşen öğrenci sayısı 23 ile ülke ortalaması olan 37’nin altında, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 18,6 ile ülke ortalaması olan 24’ün altında, kızlarda okur-yazarlık oranı 97 ile ülke ortalaması olan 88’in üzerinde, erkeklerde okuryazarlık oranı olan 99 ile ülke ortalaması olan 97’nin üzerinde, genel okur-yazarlık oranı 98 ile ülke ortalaması olan 91’in üzerindedir.
İlimiz okullaşma oranları 2008-2009 Eğitim Öğretim Döneminde Okul Öncesinde % 22,12, İlköğretimde % 99,97, Ortaöğretimde ise % 82,77’dir.
İlimizde halen 17 adet YİBO mevcut olup toplam öğrenci kapasitesi 4.159, barınan öğrenci sayısı 3.101, doluluk oranı ise % 75’tir.
Taşımalı Eğitim kapsamında 69 adet taşıma merkezine 315 adet köy okulu ve yerleşim biriminden toplam 4.980 öğrenci taşınmaktadır. Taşımalı eğitime tabi öğrencilerimize öğle yemeği verilmektedir. Ayrıca taşımalı ilköğretim kapsamına alınan 233 adet köy ilköğretim okulu kapalı durumdadır.
İl geneli Bilgi Teknoloji Sınıfı (BTS) sayısı 168 ve bu sınıflarda bulunan bilgisayar sayısı 2.932’dir. Bilgisayar sayısındaki artış %123’tür.
İlimizde 2002-2003 Eğitim Öğretim yılından 2008-2009 Eğitim-Öğretim yılına kadar ilk ve orta öğretim öğrencisine toplam 4.459.972 adet (2.594.337 İlköğretim, 865.635 Ortaöğretim) ders kitabı ücretsiz olarak dağıtılmıştır.
Haydi Kızlar Okula kampanyası çerçevesinde okula hiç kaydolmamış 317 kız öğrenciden 234’ü okula kazandırılmıştır. Kayıtlı olduğu halde devamsız olan 344 öğrenciden 72 öğrencinin okula devamı sağlanmıştır.
Ana-Kız Okuldayız Okuma Yazma Kampanyası çalışmaları ilimizde 8 Eylül 2008 tarihinde başlamış, 31 Ocak 2009 tarihine kadar yapılan alan taramalarında 6.119’u bayan, 1.956’u erkek olmak üzere toplam 7.995 okuma yazma bilmeyen kişi tespit edilmiştir. Bugüne kadar 72 kurs açılmış ve bu kurslara 535’i bayan ve 73’ü erkek olmak üzere toplam 608 kişi katılmıştır. Alan taraması çalışmaları ve kurs açma işlemleri devam etmektedir.
11 Eylül 2003 tarihinde başlayan Eğitime % 100 Destek Kampanyası kapsamında 31.12.2008 tarihi itibariyle 14.488.364 TL değerinde bina yapımı, arsa bağışı, araç, malzeme ve nakdi bağış yapılmıştır.
8 Eylül 2001 tarihinde başlayan Ulusal Eğitime Destek Kampanyası çerçevesinde günümüze kadar 1960 kurs açılmış olup, 43.315 kişi kurstan yararlanmıştır.
SAĞLIK:
Çorum İl Merkezi’nde 1 adet Devlet, 1 adet Göğüs Hastalıkları, Alaca, Bayat, Mecitözü, İskilip, Kargı, Osmancık, Sungurlu İlçelerinde 1’er adet Devlet Hastanesi, Dodurga, Oğuzlar, Ortaköy, Uğurludağ İlçelerinde 1’er adet İlçe Hastanesi olmak üzere (30 yatak ve altı Devlet Hastaneleri İlçe Hastanelerine dönüştürülmüştür). İl genelinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı;
8 adet Devlet Hastanesi,1 adet ağız ve diş sağlığı merkezi, 4 adet İlçe Hastanesi, 1 adet Göğüs Hastalıkları Hastanesi, 1 adet Verem Savaş Dispanseri, 17 adet 112 Hızır Acil İstasyonu, 1 adet Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi, 131 adet Köy Sağlık Evi, 75 adet Aile Sağlığı Merkezi, 1 adet Halk Sağlığı Laboratuarı bulunmaktadır. Ayrıca İl merkezimizde 2 adet Özel Hastane mevcuttur.
Boğazkale ilçemiz dışındaki tüm ilçelerimizde Devlet Hastanesi mevcut olup, bu ilçemizdeki Devlet Hastanesi inşaatı devam etmektedir. Laçin İlçemizdeki Psikiyatri branşında depo hastane olarak kullanılması amacıyla yapılandırılması konusunda makam onayından sonra Samsun Akıl Ruh Sağlığı Hastalıkları yetkilileri tarafından açılması konusunda gerekli hazırlıklar yapılmaktadır..
İlimizde 2009 yılı Eylül ayı itibariyle 173’ü Uzman, 306’sı pratisyen olmak üzere toplam 479 doktor bulunmakta ve doktor başına 2.468kişi düşmektedir.
Toplam Sağlık Personeli sayısı 2.233’tür. İlimizde halen Diş Hekimi sayısı 46, Eczane sayısı 145, Ecza Deposu sayısı ise 2’dir.
İlimizde Aile Sağlığı Merkezi (ASM) sayısı 75, Köy Sağlık Evi Sayısı 131’dir.
75 Aile Sağlığı Merkezi 15 Toplum Sağlığı Merkezi ve 131 adet sağlık evi, 1 adet Verem Savaş Dispanseri, 1 adet Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezinde Koruyucu sağlık hizmetleri yürütülmektedir.
İlimizde Nüfus Artış Hızı %o 7,68, Genel Doğurganlık Hızı %o 33,86, Kaba Doğum Hızı %o 9,05, Bebek Ölüm Hızı %o 25,1, Kaba Ölüm Hızı %o 1,53, Ana Ölüm Hızı (Gebelik Döneminde) %oo 32, Ölü Doğum Hızı ise %o 15,92’dir.
2009 yılı Eylül sonu itibariyle İl geneli Yeşilkartlı kişi sayısı 152.911 İl geneli Yeşilkartlı oranı ise % 28’dir.
DERNEKLER:
İlimizde 2009 yılı Ekim ayı sonu itibariyle toplam 526 adet dernek faaliyettedir.
SOSYAL HİZMETLER:
İlimizde Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne bağlı 5 birim bulunmaktadır. Bunlar Erkek Yetiştirme Yurdu, Kız Yetiştirme Yurdu, Huzurevi, Özürlü Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi ve Çocuk ve Gençlik Merkezidir. Huzurevi ile Özürlü Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi tek çatı altında hizmet vermektedir.
Erkek Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü 150 kapasitelidir. Kayıtlı çocuk sayısı 88 kişidir.
Kız Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü 32 kapasitelidir. Kayıtlı çocuk sayısı 50 kişidir.
72 Kapasiteli Atıl Üzelgün Huzurevi - Bakım ve Rehabilitasyon Merkezinde ise 21 Erkek Yaşlı, 6 Bayan Yaşlı ve 35 Özürlü bayan olmak üzere toplam 62 kişi barınmaktadır.
Çocuk Gençlik Merkezi’nde sokakta çalıştığı tespit edilen 132 kesin kayıtlı çocuğa açık kapı olarak hizmet verilmektedir. Ayrıca bugüne kadar 678 sokakta çalışan çocuğa ulaşılmıştır.
İl Müdürlüğü denetiminde hizmet veren 708 kişi kapasiteli 10 kreş ve gündüz bakımevi bulunmakta olup bunlardan 2 tanesi aynı zamanda çocuk kulübü olarak hizmet vermektedir.
Müdürlük tarafından Ekim ayında 134 çocuk Ayni Nakdi Yardımla Desteklenmekte olup, 5 çocuk koruyucu aile yanına yerleştirilmiştir. Ayrıca 1.641 kişiye Özürlü Bakım Yardımı verilmektedir.
İL ve İLÇE SOSYAL YARDIMLAŞMA ve DAYANIŞMA VAKIFLARI:
2008 yılında 89.927 kişiye 15.207.789,46 TL, 2009 yılı Eylül ayı itibariyle ise 56.197 kişiye 4.443.586,41 TL tutarında ayni ve nakdi yardım yapılmıştır.
Şartlı Nakit Transferi 2004 yılında başlamış olup, 2008 yılında 2.723.518,65 TL, 2009 yılı Mayıs sonu itibariyle ise 1.990,706,00 TL tutarında yardım yapılmıştır.
Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP) kapsamında Ocak 2009 itibariyle merkez İlçe dâhil 14 ilçemizden 10’unda 5.262.462,12 TL tutarında toplam 103 adet proje tamamlanmıştır.
Kömür yardımı kapsamında 2007-2008 kış döneminde 43.909 kişiye 52.843 ton, 2008-2009 kış döneminde 35.406 kişiye 52.900 ton kömür dağıtılmıştır. 2009-2010 kış döneminde ise ilimiz genelinde 43.900 ton kömür yoksul ailelere dağıtılması planlanmaktadır.
ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK:
1-SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
A- (EMEKLİ SANDIĞI DEVREDİLEN)
Emekli Sandığına tabi olarak çalışan iştirakçi sayısı : 21.332
2022 sayılı Kanuna göre aylık alanların sayısı : 26.600
Emekli Sayısı : 8.201
Emekli- Malul- Vazife Malulü- Bunların Dul ve Yetimleri ile Vatani
Hizmet ve Madalya Aylığı Alanların Toplam Sayısı : 4.263
B- (SSK DEVREDİLEN)
1-İşyeri Sayısı (faal): 6.777
2-SSK Sigortalı Sayısı: 43.210 a) Kamu 6.690 b) Özel: 39.520
3-İsteğe Bağlı Sigortalı: 227
4-Tarım Sigortalısı : 8.245
5-SSK’dan Maaş Alanların Sayısı: 43.343
a)Malullük Alanların Sayısı: 959
b)Yaşlılık Aylığı Alanların Sayısı : 29.401
c)Ölüm Aylığı Alanların Sayısı : 11.553
d)Sürekli İş Göremez Alanların Sayısı : 489
e)Ölüm Geliri Alanların Sayısı : 941
C- (BAĞ-KUR DEVREDİLEN)
1 - 2926 Sayılı Kanuna Göre Aktif Sigortalı Sayısı : 21.195
2 - 2926 Sayılı Kanuna Göre Maaş Alanların Sayısı : 3.901
a) Yaşlılık Aylığı Alanların Sayısı : 2.871
b) Malullük Aylığı Alanların Sayısı : 20
c) Ölüm Aylığı Alanların Sayısı : 1.010
3 - 1479 Sayılı Kanuna Göre Aktif Sigortalı Sayısı : 22.502
4 - 1479 Sayılı Kanuna Göre Maaş Alanların Sayısı : 16.885
a) Yaşlılık Aylığı Alanların Sayısı : 10.352
b)Malullük Aylığı Alanların Sayısı : 195
c) Ölüm Aylığı Alanların Sayısı : 6.338
Not: 2926 sayılı Kanun Tarım Bağ-Kur sigortalıları, 1479 sayılı kanun ise Esnaf-Tüccar Bağ-Kur sigortalılarıdır.
D - TEŞVİKTEN FAYDALANAN İŞYERİ ve SİGORTALI SAYILARI:
a) 5615 sayılı Teşvik Yasasından faydalanan İşyeri sayısı : 750
b) 5615 sayılı Teşvik Yasasından faydalanan Sigortalı sayısı : 19.871
c) 4447 sayılı Teşvik Yasasından faydalanan İşyeri sayısı : 117
d) 4447 sayılı Teşvik Yasasından faydalanan Sigortalı sayısı : 160
e) 4857 sayılı Teşvik Yasasından faydalanan İşyeri sayısı : 10
f) 4857 sayılı Teşvik Yasasından faydalanan Sigortalı sayısı : 32
g) 5510 sayılı Teşvik Yasasından Faydalanan İşyeri sayısı : 4.123
h) 5510 sayılı Teşvik Yasasından Faydalanan Sigortalı sayısı : 13.419
2- İŞ ve İŞÇİ BULMA KURUMU (İŞ-KUR):
TÜİK verilerine göre İlimizin çalışabilir nüfusu 261.457, işgücüne katılım oranı % 57, işsizlik oranı ise % 5,4’tür. Ekim 2009 verilerine göre ise ilimizdeki işsiz sayısı 13.586’dır.
İlimizde 8.364’ü erkek, 4.222’si bayan olmak üzere önceki aylardan devreden işgücü toplam 12.586’dır. Ekim ayında 399’u erkek, 862’si kadın olmak üzere toplam 1.261 kişi işe başvurmuş olup, 22’si erkek, 12’si kadın olmak üzere toplam 34 kişi işe yerleştirilmiştir.
Özürlü 15 erkek ve 14 kadın işgücü başvurusundan devden işgücü ile birlikte 9 erkek, 2 kadın işe yerleştirilmiştir. Devreden işgücü ise 585 erkek ve 310 kadın olmak üzere toplam 895’dir.
Eski hükümlü 1 erkek iş başvurusu yapmış, devden işgücü ile birlikte 3 kadın işe yerleştirilmiş ve 102 erkek, 3 kadın olmak üzere 105 işgücü devretmiştir.
Mesleki Eğitim (Kurs)
Sungurlu İlçesinde Karahan Tekstil işbirliğiyle 100 kişilik hazır giyim mesleğinde 1 adet kurs tamamlanmıştır. Köroğlu Tekstil işbirliğiyle 25 kişilik hazır giyim mesleğinde 1 adet kurs devam etmektedir. Mavi Ocak Turizm tesislerinde kat görevlisi ve servis garson mesleğinde 24 kişilik 2 adet kurs tamamlanmıştır.
İş-Kur İl Müdürlüğü İşgücü Eğitim Programları kapsamında: 50 kişilik Silahlı 2 grup kurs tamamlanmış 50 kişilik 2 grup yeni kurs açılmıştır. 100 kişilik Silahsız Güvenlik Elemanı kursu 4 grup tamamlanmıştır. 204 kişilik Bilgisayar işletmenliği kursu 8 grup kurs tamamlanmış, 17 kişilik 1 grup yeni kurs açılmıştır. 75 kişilik İş makinesi (kazıcı-yükleyici) operatörü kursu 4 grup tamamlanmıştır. 81 kişilik Bilgisayarlı Muhasebe kursu 5 grup tamamlanmış, 112 kişilik 5 grup yeni kurs açılmıştır. 50 kişilik Tıbbı Sekreterlik kursu 2 grup olarak tamamlanmıştır. İlimizdeki Halk Eğitim Merkezi ve Özel Eğitim kuruluşlarında eğitimler hizmet satın alınarak verilmekte ve periyodik olarak devam ettirilecektir. Planlanan diğer Dış Ticaret Meslek Elemanı kursu 24 kişi, Büro Yönetimi ve Sekreterlik 50 kişi 2 grup devam etmektedir. 25 kişilik 1 grup Grafikerlik kursu tamamlanmıştır. Web tasarımcılığı, Auto Cad mesleklerinde kurslar başlatılacaktır.
Aktif İstidam Tedbirleri 2 Hibe Programı kapsamında İlimizde 3 adet Proje onaylanmış bunlardan Sungurlu Meslek Geliştirme ve Teknoloji Derneğine ait uygulanacak olan 5 değişik Meslekten 2 Meslek alanında 25 şer kişilik 1 adet Büro Yönetimi ve Sekreterlik, 1 adet Bilgisayar Programcılığı Kursu Proje ortağı olan Sungurlu Meslek Yüksek Okulunda 8 Mayıs’ta tamamlanmış, Grafikerlik ve Bilgisayarlı Muhasebe mesleğinde 25 şer kişilik 2 kurs 23 Mayıs itibariyle başlatılmış, 1 grup 25 kişilik Satış elemanı mesleğinde 2 grup eğitimi bitiminde başlatılacaktır.
Diğer onaylanan Projelerden Türkiye Teknik Elemanları Vakfı Çorum Şubesinin 30 kişilik CNC tezgâh operatörlüğü kursu 12 Haziranda tamamlanmıştır. Bu kapsamda onaylanan Çorum Esnaf Sanatkârlar Odaları Birliğinin (ÇESOB) 1 grup 20 kişilik CNC Torna tezgâh operatörlüğü kursu 5 Haziranda tamamlanmıştır. 2. grup 20 kişilik eğitimi Temmuz ayı başlarında başlatılacaktır. Çalışmalar sürmektedir
Toplum Yararına Çalışma programı kapsamında açılan kurslar Alaca Belediye Başkanlığına 10 kişi, Alaca Kaymakamlığına 5 kişi, Büyük Hırka Belediye Başkanlığına 5 kişi, Karahacip Belediye Başkanlığına 5 kişi olmak üzere toplam 25 kişi kaldırım işçisi olarak kursa başlatılmıştır.
İşsizlik Sigortası Faaliyetleri;
2009 yılı Ekim ayında işsizlik ödeneği almak için 119 kişi başvurmuş; 84 kişinin başvurusu kabul edilmiş, 34 kişinin reddedilmiş, 1 kişinin ise incelemesi sürmektedir.
ÇORUM AVRUPA BİRLİĞİ İŞ GELİŞTİRME MERKEZİ (ABİGEM):
TOBB ve Avrupa Birliği (AB) arasında Mayıs 2000 yılında imzalanan Finansal Anlaşma çerçevesinde, Türkiye AB İş Geliştirme Merkezleri (ABİGEM) Projesi Gaziantep, İzmir ve Kocaeli illerinde 2 Mart 2002 tarihinde kurulmuş ve Mart 2003 tarihinde de faaliyete geçmiştir.
İlk projenin başarılı bir şekilde tamamlanması ve merkezlerin sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasından sonra 8 İl’de daha yeni merkezler açılması kararı alınmıştır. TOBB’nin bu kapsamda Avrupa Birliğine yaptığı başvuru kabul olmuş olup “Avrupa Birliği Türkiye İş Geliştirme Merkezlerinin Yaygınlaştırılması Projesi” başlamıştır.
Çorum ABİGEM’in genel faaliyet alanları ve kuruluş amacı, yakın çevredeki İllerde (Çorum, Samsun, Amasya, Tokat, Kastamonu, Çankırı) KOBİ’ler başta olmak üzere tüm Türkiye’deki KOBİ'lerin rekabet seviyelerinin ve uluslararası piyasalarda aktivitelerinin arttırılmasını sağlamak, bölgenin sosyo-ekonomik gelişmesine katkıda bulunmaktır.
Temmuz 2008 tarihinde Çorum’da bir direktör ve takip eden aylarda üç uzman ve üç destek ekibi ile faaliyet gösteren ABİGEM, Çorum Ticaret ve Sanayi Odası Fuar alanında hizmet vermektedir.
ENERJİ:
1-ELEKTRİK:
İlimizde köy elektrifikasyon çalışmaları 1987 yılında tamamlanmış olup, elektriksiz yerleşim birimimiz kalmamıştır. Son yıllarda şehir şebekelerinde havai hatların yeraltına alınması, yenileme ve tesis çalışmalarına ağırlık verilmiştir. İlimizin 2008 yılı sonu itibariyle satın alınan enerji miktarı 660.002.388 kwh, satılan enerji miktarı 596.874.584 kwh olup kaçak-kayıp oranı % 9,56’dır. İlimizde Ekim 2009 itibariyle elektrik tüketimi 487.920.267 kwh olup, tüketimde ilk sırayı 176.262.096 kwh ile Meskenler, ikinci sırayı 168.488.547 kwh ile Sanayiler, üçüncü sırayı ise 66.714.967 kwh ile Ticarethaneler almaktadır.
2-DOĞALGAZ:
Samsun - Çorum Doğalgaz Dağıtım Hattı Projesi 2001-2003 yılları arası BOTAŞ tarafından tamamlanmış, şehir içi dağıtım lisansını alan Çorumgaz Şirketi 2004 yılı içerinde başladığı I. Etap çalışmalarını yine aynı yıl tamamlayarak şehre 15 Ekim 2004 tarihinde doğalgaz arzını başlatmıştır. Sungurlu İlçemizde ise doğalgaz altyapı çalışmaları 2006 yılında tamamlanmış olup 30 Aralık 2006 tarihinde gaz arzı başlamıştır.
Doğalgaz; sanayide ağırlıklı olarak şeker fabrikasında, toprak ve seramik, demir çelik, kâğıt, tekstil sektörlerinde kullanılmaktadır. Doğal gaz kullanılmaya başlamadan önce yoğun hava kirliliği olan Çorum Şehir Merkezinde, doğal gaz kullanılmaya başladıktan sonra hava kalitesinde % 70 oranında iyileşme sağlanmıştır.
TARIM ve HAYVANCILIK:
TARIM:
İlimiz ekonomisinde Tarım önemli bir yere sahiptir. İlimizdeki yaklaşık 55.808 çiftçi ailesindeki 167.114 kişi bu sektörden geçimini sağlamaktadır. İlimiz 2008 yılı oniki aylık Bitkisel ve Hayvansal üretimin parasal değeri 1.226.609.807 TL’dir.
İlin toplam yüzölçümü 12.783 km2 olup bunun % 49’u yani 6.218.569 dekarı tarım alanlarıdır. Tarım arazilerinin 5.458.569 dekarı kuru, 760.000 dekarı ise sulu tarım arazisidir. Sulamanın % 68 DSİ sulamaları, % 32 ise Özel İdare sulamaları ve Diğer sulamalar oluşturmaktadır. Yapımı devam etmekte olan 3 baraj tamamlandığında; Koçhisar Barajı 14.618 ha, Hatap Barajı 780 ha ve Obruk-Dutludere Sulaması ise 6.462 ha alanı toplamda ise 3’ü 21.860 ha alanı sulayacaktır.
İlin ekolojik yapısı Karadeniz Bölgesi’nden daha ziyade Orta Anadolu iklim özellikleri göstermekte ve bu yüzden yazlık ürünlerde mutlak sulama gerektirmektedir. İl’de yetişen başlıca ürünler buğday, arpa, nohut, çeltik, şeker pancarı, yağlık ayçiçeği, kuru soğan gibi tarla bitkileri yanında üzüm, elma, ceviz, armut gibi önemli meyve ürünleri ve ağırlıklı olarak iç pazarda tüketilen sebze ürünleridir. Son yıllarda sebze yetiştiriciliği açık alanlardan örtü altı alanlara kaymakta, plastik örtülü sera alanları yaygınlaşmaktadır.
İlimizde yetiştirilen tarla bitkileri içerisinde başta buğday ekilişi olmak üzere hububat alanlarının en önemli paya sahip olduğu görülmektedir. Tarla ekilişlerinin içerisindeki payı % 76,51 ekiliş ve % 20,08 nadas olmak üzere toplam % 96,59’dur. Buğday ve arpa ekilişinden sonra nohut ekilişi en önemli tarımsal üründür. Meyve ürünleri içerisinde ise üzüm en geniş alana sahip olup, bu ürünü elma, ceviz, armut, ayva ürünleri izlemektedir.
2008 yılı ortalamasına göre ülkemiz buğday üretiminin % 4,4’ü, Arpa üretiminin %4,32’si, Çeltik üretiminin % 7,48’i, Kuru soğan üretiminin %5,75’i, Dane Fiğ üretiminin % 9,98’i, Yeşil Mercimek üretiminin %15,71’i, Nohut üretiminin ise % 5,76’sı ilimizden sağlanmaktadır.
İlimizde toplu meyve bahçesi alanı 28.629 dekar, bağcılık yapılan alan 87.830 dekar, sebzecilik yapılan alan ise 66.277 dekar’dır. İlimizde kapama meyve bahçeleri kapsamında bodur meyvecilikte yapılmaktadır.
İlimizde meyvecilik ve bağcılık üretimi ve kapasitesini artırmak amacıyla 2009 yılında Özel İdare kaynaklı olarak 7.000 yarı bodur ve bodur elma fidanı ile 8 çiftçiye 5’er dekar olmak üzere toplam 40 dekar alan kapama meyve bahçesi oluşturulmuştur.
Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi kapsamında 2009 yılında 10.000 asma fidanı alınarak Osmancık Bayırdivan 1 ve Bayırdivan 2 havzalarında 2 havzalarında 50 çiftçimize dağıtım yapılarak diktirilmiştir.
İlimizde Dağıtımı Yapılan Fidan Sayısı: 2008 yılında 56.810 adet fidan dağıtılmıştır. 2009 yılında ise 7.000 adet elma fidanı dağıtılmıştır.
Doğrudan Gelir Desteği (DGD) Ödemeleri: 2007 yılında DGD için 53.663 çiftçi başvurmuş, destekleme kapsamındaki 3.116.597 dekar arazi için toplam 21.831.172 TL ödeme yapılmıştır.
Mazot-Gübre Ödemeleri: 2007 yılında 15.793.434 TL, 2008 yılında ise 20.294.484 TL ödeme yapılmıştır.
Sertifikalı Tohumluk Desteği: 2008 üretim sezonunda 1.966 kişiye 574.442 TL tutarında destek yapılmıştır.
Ayçiçeği Prim Destekleme Ödemeleri: 2007 yılında 1.477 üreticiye 1.166.642,47 TL, 2008 yılında ise 1.948.128 TL tutarında destek yapılmıştır.
Yem Bitkileri Desteklemeleri: 2008 yılında 2.524.882 TL tutarında yem bitkileri desteklemesi yapılmıştır.
HAYVANCILIK:
İlimizde hayvancılık genelde aile işletmesi şeklindedir. İlimizde; 2008 yılı itibariyle 169. 834 adet Büyükbaş, 145.688 adet Küçükbaş, 8.554 adet Tek Tırnaklı, 3.268.581 adet Kanatlı ve 30.542 adet Arı Kovanı vardır.
İlimizde yumurta üretimi önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye’de üretilen yumurtaların % 4,4’ü ilimizde üretilmekte ve Türkiye sıralamasında ilimiz yumurta üretiminde ilk 5 il arasında yer almaktadır. Türkiye’den ihraç edilen yumurtanın % 20’si ilimizde üretilmektedir.
Gebe Düve Alım Desteği: 2003-2008 yılları arasında 92 yetiştiriciye 148.070 TL tutarında 312 adet damızlık sertifikalı hayvan, 76 yetiştiriciye 48.070 TL tutarında 202 adet saf ırk sertifikalı gebe düve alım desteği sağlanmıştır.
Buzağı Desteklemesi: 2003-2008 yılları arasında 24.567 yetiştiriciye 2.859.360 TL tutarında 38.186 adet buzağı desteği sağlanmıştır.
KOOPERATİFÇİLİK VE DESTEKLEME ÇALIŞMALARI:
İlimizde 94 adet Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 37 adet sulama kooperatifi, 1 adet pancar ekicileri kooperatifi olmak üzere toplam 132 adet kooperatif mevcuttur. 2008 yılında Yatırım Programından 1 kooperatif, Kırsal Alanda Sosyal Destek kapsamında ise 4 kooperatif olmak üzere toplam 5 kooperatif desteklenmiştir.
KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI ÇALIŞMALARI:
2008 yılında Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Çerçevesinde Makine ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesi için toplam 278 adet başvuru alınmıştır. 2009 yılında yapılacak olan alet ve makine desteği başvuruları, 2009/34 Sayılı Tebliğ gereği Şube Müdürlüğünce 13.05.2009 tarihine kadar devam etmiştir. Bu konuda İl Merkezi ve tüm ilçelerde, eğitim ve bilgilendirme toplantıları düzenlenmiştir. Ayrıca tebliğ, tüm ilçelere ve köy muhtarlıklarına, resmi yazı ile duyurulmuştur. 13.05.2009 tarihi itibariyle 641 adet başvuru yapılmış olup, Bakanlığımızdan İlimize Makine Ekipman desteklemeleri için ilk etapta 784.000TL daha sonra 1.179.000,00TL ödenek olmak üzere toplamda 1.963,000,00TL tahsis edilmiştir. İlimizde Makine ekipman desteği kapsamında yapılan başvurulardan 638’ionaylanmıştır.İlimize tahsis edilen ödenek bütün başvuruları karşılamaktadır. Hibe sözleşmeleri imzalanan yatırımcıların ihale ve ödeme işlemleri devam etmektedir.
GENÇLİK ve SPOR:
Stadyum Sayısı : 1 adet (İl Merkezi)
Stad Sayısı : 2 adet (Alaca ve İskilip İlçeleri)
Futbol Sahası Sayısı : 4 adet İl Merkezinde, 8 adet İlçelerde
Spor Salonu Sayısı : 2 adet İl Merkezinde, 7 adet İlçelerde
(Boğazkale, Dodurga, Kargı, Oğuzlar ve Ortaköy İlçelerinde Spor Salonu bulunmamaktadır.)
Yüzme Havuzu Sayısı : 1 adet Olimpik Yüzme Havuzu
Tenis Kortu : 4 adet İl Merkezinde
Diğer Spor Tesislerinin Sayısı : 2 adet Açıkhava Basketbol Sahası
1 adet Atış poligonu
1 adet Güreş Eğitim Merkezi
1 adet Gençlik Merkezi
Tescilli Spor Kulübü Sayısı : 52
Lisanslı Sporcu Sayısı : 16.510
ÇEVRE ve ORMAN:
İlimiz yüzölçümünün 373.825 ha ormanlık alan olup, bu alanların %52’si koru orman alanı, %48’i ise baltalık orman alanıdır. Orman alanlarının %49’u verimli-normal orman alanı iken %51’lik alan ise bozuk orman alanıdır.
İlimizde 1 adet tarihi milli park, 1 adet tabiat parkı, 1 adet yaban hayatı koruma sahası ve 4 adet mesire yeri mevcuttur.
İl genelinde 41 adet ağaçlandırma ve erozyon kontrol projesi mevcut olup, 2009 yılı yatırım programı kapsamında toplam 17 adet projenin 5 adedinde 1.400 ha tesis, 12 adet projede ise toplam 7.150 ha bakım programı vardır. Tesis ve bakım çalışmaları devam etmektedir.
2009 yılına ait Or-Köy programı için 850.000,00 TL ödenek verilmiştir. Or-Köy programı dâhilinde 55 Ünite Süt Sığırcılığı, 16 Ünite Süt Koyunculuğu ve 165 Ünite Güneş Enerjisi İle Su Isıtma Sistemi kredisi verilmesi planlanmaktadır. Ekim ayı sonu itibariyle Süt Koyunculuğu 5 ünite, Süt Sığırcılığı 71 ünite 596.904,00 TL ve 168 Ünite Güneş Enerjisi 226.800,00 olmak üzere toplam 823.704,00 TL kredi verilmiştir.
İl Merkezimizde 2004 yılında, Sungurlu İlçemizde ise 2008 yılında Doğalgaz kullanımı başlamış, rutin olarak yapılan hava kirliliği ölçümlerinde bu dönüşümün olumlu etkileri görülmüş ve İl merkezinde hava kirliliğinde %70’lik bir azalma meydana gelmiştir.
KÜLTÜR ve TURİZM:
İlimizde 3 Müze ve 2 Ören yeri ile 5’i İl Merkezinde toplam 20 Kütüphane ve 1 Devlet Güzel Sanatlar Galerisi bulunmaktadır.
2009 yılı ilk sekiz aylık verilerine göre müzelerimizde; 14.281’i Çorum Müzesi, 3.367’si Alacahöyük Müzesi ve Örenyeri ve 12.240’ı Boğazkale Müzesinde olmak üzere toplam 29.888 eski eser bulunmakta olup; 2009 yılı ilk sekiz ayında müze ve ören yerlerini 50.836’sı yerli, 15.761’i yabancı olmak üzere müze kartlı ziyaretçi sayıları da dahil toplam 78.673 kişi ziyaret etmiştir.
İlimizde halen 5 adet arkeolojik kazı yürütülmektedir. Bunlar Bakanlar Kurulu kararı ile yürütülen Boğazkale-Hattuşa, Alacahöyük ve Ortaköy Şapinuva ile Müze Müdürlüğü Başkanlığında yürütülen Uğurludağ-Resuloğlu ve Sungurlu-Yörüklü Boyalı Höyük Kazılarıdır.
İlimizde, Turizm İşletme Belgeli 7 adet konaklama tesisi bulunmakta olup, toplam 476 oda ve 947 yatak kapasitesine sahiptirler. Bunların 5’i Merkezde, 1’i Sungurlu, 1’i ise Boğazkale İlçesindedir. Turizm Yatırım İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri sayısı ise 5 adet olup 577 oda ve 1.236 yatak kapasitesine sahiptirler. Toplamda ise 12 tesiste 1.053 oda ve 2.179 yatak bulunmaktadır. 2009 yılı ilk altı aylık dönemde bu tesislerde 35.115’i yerli, 8.902’si yabancı olmak üzere toplam 44.017 kişi konaklama yapmıştır.
Turizm İşletme Belgeli Otellerin 1’i 5 yıldızlı, 1’i 4 yıldızlı, 2’si 3 yıldızlı, 3’ü ise 2 yıldızlıdır. Ayrıca İl Merkezinde 5 yıldızlı bir otelin inşaatı bitirilmiş ve tesis faaliyete geçirilmiştir. Yine 5 yıldızlı bir otelin yatırım belgesi alınmış olup, henüz inşaatına başlanamamıştır. Söz konusu tesislerin toplam yatak sayısı 628’dir. Bu ikisi dışındaki inşaat ya da proje aşamasında olan otellerin ise 2’si 3 yıldızlı, 1’i 4 yıldızlıdır. Bunun dışında ilimizde 4 adet Turizm İşletme Belgeli, 1 adet Turizm Yatırımı Belgeli, 1 adet özel İşletme Yeme-İçme Tesisi ve 9 adet Seyahat Acentesi faaliyet göstermektedir.
İl Merkezindeki Hasanpaşa Halk Kütüphanesinde 3.962 adet Nadir El Yazması ve 3.881 adet de Eski Harfli Basma eser bulunmaktadır. 2009 yılının ilk altı aylık döneminde kütüphanelerimizde bulunan 173.790 kitaptan 177.114 okuyucu faydalanmıştır.
İlimizdeki Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde 2008-2009 döneminde 18 sergi açılmış bu sergileri 24.702 kişi gezmiştir.
İlimizde 1981 yılında yerel bir festival niteliğinde başlamış olan Hitit Festivali, günümüzde Hitit Fuar ve Festivali adını alarak Uluslararası bir Sanayi Fuarı ve Festivali niteliği kazanmasının yanı sıra bir Hititoloji Sempozyumu ve Etkinlikleri Haftası’na da dönüşmüş bulunmaktadır.
Hitit Uygarlığı’nın tarih ve kültür zenginliğini tanıtmak amacıyla Valilik, Belediye Başkanlığı ve Çorum Müze Müdürlüğü işbirliğinde 1990 yılından günümüze kadar üçer yıl ara ile yurt dışında ve ilimizde yapılan Hititoloji Kongresi’nin 7.si 25 Ağustos 2008’de İlimizde düzenlenmiştir. Ayrıca 27 - 30 Kasım 2008 tarihleri arasında İzmir Kültürpark’ta düzenlenen Travel Turkey İzmir 2008 Turizm Fuar ve Konferansı”na İlimiz adına katılım sağlanmıştır.
SANAYİ ve TİCARET
Anadolu Kaplanları olarak tabir edilen illerden biri olan ilimiz kendi öz kaynakları ile sanayileşmesini gerçekleştirmekte olup Şeker Fabrikası dışındaki sanayi kuruluşlarının tümü özel sektöre ait bulunmaktadır. İlimizde Gıda Sanayi, Taş ve Toprak Sanayi ile Makine-Metal Sanayi ağırlık kazanmıştır. Ülkemizin kiremit tüketiminin % 40’ı, tuğla tüketiminin % 10’u ilimizden karşılanmaktadır. Ticarete konu olan başlıca ürünler ise tarım ürünlerinden buğday, pirinç, nohut gibi ürünler, canlı hayvan ürünlerinden yumurta, sanayi ürünlerinden ise un, bulgur, şeker, tuğla-kiremit, toprak sanayi ve değirmen makineleri gibi ürünlerdir
1- ÇORUM İLİ GENELİNDEKİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ ve SEKTÖREL TAHSİS BİLGİLERİ:
İlimizde İl Merkezinde 1 adet Organize Sanayi Bölgesi mevcut olup, Sungurlu İlçesi’ndeki Organize Sanayi Bölgesi yapım aşamasındadır.
A- ÇORUM ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:
Çorum Organize Sanayi Bölgesi 1977 yılında İl Özel İdaresi, Çorum Belediyesi, Çorum Ticaret ve Sanayi Odası ve Bölgemiz İşadamları tarafından Şehir Merkezine 12 km mesafede Mevcut Bölgede 260, 1997 yılında ise Tevsii Alanında 177 hektar olmak üzere toplam 437 hektar alan üzerine kurulmuştur.
Mevcut Bölgede 80, Tevsii Alanda 57 olmak üzere toplam 137 adet sanayi parseli bulunmaktadır. Çorum OSB Karma yapıda olup, Bölgede makine, ziraat aletleri, gıda, plastik ve elektro plastik ürünler, medikal ürünler, orman ürünleri, kimya sanayi, seramik, mermer, ısı yalıtım, prefabrik yapı elemanları, döküm, oto yan sanayi ve karasör - damper imalatı, tekstil, mobilya ve metal sanayi gibi tesisler yer almaktadır.
2004 yılı itibari ile Mevcut Bölgede boş parsel kalmadığından, 177 hektarlık Tevsii Alanın 50 hektarlık kısmının altyapı inşaatı bitirilerek toplam 630.000 m2’lik alanda 25 adet sanayi parseli altyapıya kavuşmuştur. Kalan 127 hektarlık alanın altyapısının yapılmasıyla ise 1.140.000 m2’lik alanda 32 parsel daha altyapıya kavuşacaktır.
Ayrıca, OSB Yönetim Kurulu Kararı gereği, Bölge bitişiğinde bulunan yaklaşık 215 hektarlık Hazineye ait alanın, ilgili kanunlar kapsamında, OSB Tüzel Kişiliği adına bedelsiz olarak devri ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.
İlimizin Teşvik kapsamına alındığı 2005 yılından bu güne kadar mevcut OSB’de 8 adet, tevsii alanda ise 27 adet olmak üzere toplam 35 adet parsel bedelsiz olarak sanayicilere tahsis edilmiştir.
Çorum Organize Sanayi Bölgesinde Bedelsiz Arsa Tahsisi 2012 yılına kadar devam edecek olup, 2009 yılında üretime geçecek yeni yatırımlarda 5350 sayılı Kanun kapsamında % 100 ücret gelir vergisi teşviki, % 100 SSK işveren payı teşviki ve % 50 enerji teşvikinden faydalanmaya devam edecektir.
437 Hektarlık Organize Sanayi Bölgemizin Teşvik Öncesi ve Sonrası Durumu:
2004 Yılı 2009 Yılı
- Tahsis Edilen Parsel Sayısı : 79 106
- Boş Parsel Sayısı : 73 31
- Faaliyette Olan Tesis Sayısı : 43 74
- Faaliyetine Ara veren Tesis Sayısı : 22 7
- Proje ve İnşaat Safhasında Olan Tesis Sayısı : 14
Yıllar İşçi Sayısı
- 2005(Ekim) 1.687
- 2006(Ekim) 2.674
- 2007(Ekim) 4.757
- 2008(Ekim) 4.860
- 2008(Aralık) 4.221
- 2009(Eylül) 4.149
Çorum Organize Sanayi Bölgesindeki istihdamın büyük kısmını 25 makine-metal sanayi ve 10 tekstil firması oluşturmaktadır.
B- SUNGURLU ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:
Sungurlu Organize Sanayi Bölgesi 1997 yılında, Çorum İl Özel İdaresi ve Sungurlu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı tarafından, İlçe merkezine 11 km. mesafede bulunan 484 hektar alana sahip, Tapu Kütüğünde İl Özel İdaresi adına kayıtlı 268 adet parsel üzerinde kurulmuştur. 2001 yılında tamamlanan Mevzi İmar Planı sonucunda 100 hektarlık alanda toplam 90 adet sanayi parseli oluşturulmuştur. Bölgenin imar planıyla oluşan dâhil, toplam 273 adet parseli bulunmaktadır. Gelecek yıllarda gereksinim duyulması halinde 384 hektarlık alanda kullanıma açılacaktır. Sungurlu OSB Karma Organize Sanayi Bölgesi’dir. Bölgede makine, gıda, plastik, orman ürünleri, kimya sanayi, seramik döküm, metal ve diğer sanayi alanlarında yatırım yapmak isteyen sanayicilere parsel tahsisi yapılacaktır.
2- SANAYİ TESİSLERİNİN DAĞILIMI:
İlimiz genelinde çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren imalatçı firma sayısı 393 olup, bu firmalarda toplam 12.567 kişi çalışmaktadır.
3- KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:
İlimizde Merkez dâhil 14 İlçeden Merkez, Alaca, İskilip, Kargı, Osmancık ve Sungurlu İlçelerimizde Küçük Sanayi Sitesi mevcut olup Bayat İlçemizde ise inşaat aşamasındadır. Bu K.S.S’lerde toplam işyeri sayısı 1.820, dolu işyeri sayısı 1.511, boş işyeri sayısı 309 olup doluluk oranı % 83’tür. Toplam istihdam kapasitesi 5.181 olup çalışan sayısı 3.801’dir.
4- TİCARET ve SANAYİ ODALARI:
İlimiz dâhilinde biri Merkezde diğerleri Sungurlu ve Alaca ilçelerinde olmak üzere toplam 3 adet Ticaret ve Sanayi Odası mevcut olup kayıtlı üye sayısı 4.313’tür.
5- KOOPERATİFÇİLİK:
İlimiz genelinde 125 adedi yapı, 40 adedi motorlu taşıtlar, 41 adedi muhtelif türde olmak üzere toplam 206 adet kooperatif bulunmaktadır.
6- ŞİRKETLER:
İlimiz genelinde 406’sı Anonim, 1.802’si Limited, 21’i Kollektif ve 4’ü Holding olmak üzere toplam 2.233 adet şirket mevcuttur.
7- BANKACILIK SEKTÖRÜ:
İlimizde 24’ü İl Merkezi’nde olmak üzere toplam 49 adet banka şubesi bulunmaktadır.
8- İLİMİZİN İHRACAT RAKAMLARI:
İhracat rakamlarına baktığımızda Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre;
2003 yılında 24.024.000 $
2004 yılında 34.385.000 $ ve bir önceki yıla göre artış oranı % 43
2005 yılında 54.992.000 $ ve bir önceki yıla göre artış oranı % 60
2006 yılında 61.395.000 $ ve bir önceki yıla göre artış oranı % 11,6
2007 yılında 77.395.000 $ ve bir önceki yıla göre artış oranı % 26
2008 yılında 110.569.000 $ ve bir önceki yıla göre artış oranı % 43
2009 yılı ilk 10 ayda 34.034.335,28 $ ve bir önceki yıla göre artış %19’dur.
